In aanloop naar de Olympische Spelen 2024 brengen we een overzicht van een zeilklasse die aan bod komt. Het IOC koos de prachtige locatie Marseille met haar baai en grillige rotsformaties aan de Middellandse Zee. Het olympisch surfen maakt een ware omwenteling door. Naast IQFoil is ook Formula Kite nieuw, speciaal om jonge atleten te triggeren om te sporten onder de olympische vlam. En Formula Kite, dat gaat ontzettend hard.
Met een snelheid van 40 knopen en meer, en met adembenemende tricks en acrobatische loops hoog in de lucht is kite boarding een van de spectaculairste branding sporten. Wie zich op het strand tussen gepassioneerde kiters begeeft kan een speciaal woordenboekje gebruiken. Ze praten in een nauwelijks begrijpbaar taaltje over wat ze doen, een heel arsenaal aan tricks en bewegingen in de lucht. De tootsie role of s-mobe in Freestyle, een backrole of one-foot kite loop in Big Air. En er zijn er zoveel meer en dat toont de technische rijkdom van deze sport.
Big Air loops
De jongste jaren is Big Air geëxplodeerd, de competitievorm waarin je omwentelingen maakt in de lucht, waaronder een volledige loop met de kite onder je. Nathalie Lambrecht, half Zweedse, half Vlaamse, met sportieve thuisbasis in Egypte is een echte expert en werd vorige jaar vicewereldkampioen in Big Air.
Formula Kite: racen
De olympische variant gaat om een heel ander aspect: pure snelheid. Getrokken door een grote vlieger en foilend racen de kiters een traject in legs rond de boeien. Een splinternieuwe olympische klasse, met aparte competities voor mannen en vrouwen. Er zijn dus voor de deelnemende landen twee verschillende titels te behalen in Marseille. Dat wakkert de ambitie aan tot ze knettert, en de plaatsen voor het podium zullen niet voor het grijpen liggen.
Honger naar olympisch goud
Een tot de verbeelding sprekende naam op dit moment is Max Maeder uit Singapore, nummer een van de wereld. De strijd onder de Corniche in Marseille wordt echter bloedstollend, want er liggen nog toptalenten klaar om die eerste olympische titel Kite in de wacht te slepen. Denk aan Jannis Maus (DUI), Maxime Nocher (FRA) en ook Italië heeft een olympisch ticket op zak en is met Riccardo Pianosi kanshebber op een medaille. Ellie Aldridge is de naam van de Europese kampioene bij de vrouwen, en Groot-Brittannië heeft nog talent. Denk aan Lily Young en Madeleine Anderson. Maar het is Aldridge die de Union Jack zal verdedigen in Marseille. Hou vooral rekening met de Amerikaanse Daniela Moroz, zesvoudig wereldkampioene en een van de grote favorieten voor de eerste olympische kite boarding titel bij de vrouwen. Al zal regerend wereldkampioene Lauriane Nolot uit Frankrijk daar graag een stokje willen voorsteken.
Talentvolle jonge Belg
Hang Loose Beach, Gizzeria, Italië, 2021. De 16-jarige Daan Baute uit Beernem surft sterk op het wereldkampioenschap voor de jeugd en kaapt ondanks materiaalpech een knappe 4de plaats weg. Voldoende voor een topsportstatuut en het begin van een olympische campagne met zicht op Los Angeles 2028. Ondertussen heeft Daan kennis gemaakt met de internationale races bij de seniors. In maart werd hij 49ste op 82 deelnemers in de algemene klassering van de European Championships. Als 19-jarige heeft hij nog heel wat groeimarge om zijn brandende ambities te kunnen waarmaken.
Formula Kite: hoe werkt het olympisch?
Deze surf klasse is in tegenstelling tot andere olympische disciplines geen one design klasse. De atleten mogen hun uitrusting kiezen uit een lijst van door IKA geregistreerde fabrikanten. De rider mag een board, een foil en vier verschillende kites gebruiken in een competitie. De kite is aan zijn harnas bevestigd met een lange leach. Die vlieger met zijn kenmerkende U-vorm kan zo groot zijn als 15 meter en hij wordt bestuurd met de kitebar. Voor de veiligheid draagt de rider een helm en impact vest. Uitrusting en kledij samen kan zo’n 10 kg wegen, en dat is niet weinig.
In de race area
Opvallend is de kunst om niet met de kites, die wel 20 m verderop zweven, in elkaar verstrengeld te geraken tijdens het ronden van marks. Elegantie in voorrangsregels. Het gaat hard, er is geen tijd om te aarzelen. Of wat denk je van snelheden van meer dan 70 km/uur op een klein board met foil? De riders leggen een met boeien gemarkeerd parcours af, waarin legs zijn opgenomen waarin ze tegen de wind in moeten foilen, met de wind mee en zijwaarts aan de wind. De boeien dienen als referentiepunten en markeren de afstand die de atleten moeten afleggen. Tijdens de race wisselen de riders vakkundig tussen de verschillende parcoursonderdelen, optimaliseren ze hun kite posities en nemen ze tactische beslissingen om de best mogelijke snelheid en efficiëntie te halen.
Flashback: van onhandige parachute tot brandingsport wereldwijd
De vroegste documenten over de sport dateren van 1977: het eerste patent werd ingediend in de USA door de Nederlandse uitvinder Gijsbertus Panhuise. Het ging om een gewone surfplank die getrokken werd door een soort parachute. Geen commercieel succes want elke keer als de parachute in zee viel, zonk hij en was de waterpret eigenlijk voorbij. In de jaren 1980 werd op verschillende plaatsen geëxperimenteerd met een of meerdere vliegers als trekker, op skate boards, sneeuwski’s, waterski’s, enz.
Drijvende kite en adrenaline
De kite surfsport had een nieuwe ontwikkeling nodig en die kwam pas veel later, toen in 1997 de Franse broers Legaignoux een kite lieten patenteren die onzinkbaar was, waardoor na contact met het water snel terug kon worden opgestart. Het was een opblaasbare vlieger met tubes, de Wi.P.I.K.A. of voluit Wind Powered Inflatable Kite Aircraft. Er werden ook speciale kite boards ontwikkeld, die de rider mogelijkheid gaven om hoge sprongen te maken en adembenemende tricks tentoon te spreiden. De opstuwende kracht van de kite gaf de surfsport een heel nieuw elan. Het eerste officiële wereldkampioenschap werd in 1998 georganiseerd in Maui, Hawaï.
Acrobatisch en snel
Marcus ‘Flash’ Austin had zijn bijnaam niet gestolen en werd de eerste wereldkampioen. In de Nillies kwam een opmerkelijke Engelse kitesurfer op het toneel. Aaron Hadlow die vijf keer de Pro Kiteboard Riders’ Association World Championships achter zijn naam schreef. Deze vorm van surfen bleek ook enorm snel. In 2010 werd de grens van 100 km/uur doorbroken door de Fransman Alex Caizergues. Bij de vrouwen liet Gisela Pulido (ITA) zich opmerken, en hoe, ze werd maar liefst zesvoudig wereldkampioen. Sinds 2018 opgevolgd door Mikaili Sol, de Amerikaans-Braziliaanse freestyle superster.
Belgische glorie
In 2014 verscheen België even op de wereldkaart met de kite surfer Christophe Tack, bekend van de gelijknamige kiteschool in Oostende. Christophe en zijn broer Axel zijn begenadigde riders die de nationale titels onder elkaar hebben verdeeld, terwijl Christophe in 2014 freestyle wereldkampioen werd. Vijf jaar geleden voegde hij daar zilver aan toe als KPL vicewereldkampioen.
Age of foil
Ondertussen is de sport een nieuwe richting ingeslagen met toevoeging van een foil of draagvleugel. De foil maakt dat je al met een lichte bries kan surfen, en met een veel kleinere kite. Hij is evenwel niet geschikt voor het acrobatische luchtwerk. Voor het Internationaal Olympisch Comité en World Sailing was het foiling en race aspect misschien wel de doorslag om er een olympische klasse van te maken, iets waar kitesurfers al 20 jaar lang van dromen.
Info: www.formulakite.org
Hoe zit een kite in elkaar?
Zo’n vlieger bestaat uit een grote opblaasbare tube of buis (leading edge) aan de voorkant, en ribben of kleinere buizen die haaks op de leading edge staan. Gevuld met lucht is de kite onzinkbaar, en aan de leading edge kun je hem ook opnemen en ermee lopen. Het materiaal is dacron. Onderaan de tips van een kite kun je de stuurlijnen verder uit elkaar of dichterbij plaatsen. Zo kun je de bardruk aanpassen voor lichte of harde wind, loops, enz.
De boards zijn gemaakt om te surfen in twee richtingen, hebben een houten kern en zijn afgewerkt met carbon. Er bestaan genoeg varianten op vlak van oa flexibiliteit en landingscapaciteiten. Dan de foil. Het is een aluminium onderwater vleugel, in de vorm van een vliegtuig met een grote front- en een kleine backwing, gemonteerd op een fuselage en een steun, de zgn. ‘mast’. Die vleugels verheffen het board en de rider uit het water zodat hij door de golven snijdt met minimale weerstand en de rider gaat vliegen.
